بعضی والدین از پرخوابی کودکانشان نگرانند و می‌گویند بچه من تا سرش روی بالش می‌رود می‌خوابد و به سختی او را بیدار می‌کنم و بعضی والدین از کم‌خوابی کودکانشان نگرانند و می‌گویند بچه من که اصلا خواب ندارد و نمی‌گذارد ما یک نفس راحت بکشیم. اما دانشمندان سوئیسی به این والدین نگران پاسخ داده‌اند.
آنها با تحقیق روی سه تا پنج کودک 1 تا 10 ساله متوجه شدند کودکان از نظر میزان خواب با یکدیگر تفاوت قابل توجهی دارند و اگر کودکی کم خواب یا پرخواب باشد در سراسردوران کودکی به همان صورت باقی می‌ماند. نکته جالب‌تر این تحقیق آنست که مشخص شده بعد از 10 سالگی نیز عادت خواب در اکثر بچه‌ها ثابت باقی می‌ماند. به این ترتیب ساختار بیولوژیک (ساعت درونی) در کودک در تعیین مقدار خواب مورد نیاز کودکان نقش مهمی‌ایفا می‌کند و میزان خواب طبیعی از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. البته احتمالا عوامل دیگری از قبیل محیط کودک، ژنتیک و عادت اطرافیان نیز بی تاثیر نیست. در واقع والدین بایستی میزان خواب کودک خود را ارزیابی کنند و آن را بپذیرند زیرا همانطور که گفتیم میزان خواب کودک با کودک دیگر متفاوت است.

چگونه می‌توان میزان خواب کودکمان را ارزیابی کنیم؟
اگر کودک صبح بدون مشکل بیدار شود و در طول روز خواب آلود و بدخلق و کسل نباشد مشخص است که خواب شب او خوب و کافی بوده در غیر اینصورت بایستی میزان خواب او را بیشتر کرد. در هر حال با توجه به تفاوت میزان خواب هر کودک بعد از مدتی حساب آن دست والدین می‌آید اما در این زمینه محققان باز هم والدین را تنها نگذاشته و با تخمین مقدار خواب بچه‌ها در سنین مختلف والدین را دراین زمینه یاری داده‌اند:

نوزاد یک روزه تا یک ماهه: نوزادان معمولا بین 15تا18 ساعت در شبانه روز می‌خوابند اما دوره خواب آنها کوتاه و حدود 2تا4 ساعت است. کودکان نارس معمولا به خواب بیشتری نیاز دارند و با توجه به اینکه نوزادان هنوزساعت بیولوژیک درونی یا ریتم شبانه‌روزی ندارند الگوی خواب آنها به چرخه روز و شب ارتباط ندارد. در حقیقت نیاز آنها به خواب اصلا قابل پیش‌بینی نیست و در این مورد هم کاری از کسی ساخته نیست بایستی این دوران با صبر و خونسردی بگذرد. بعبارتی والدین بایستی با ساعت کودک تنظیم شوند چون خواب کودک در این دوران قابل تنظیم نیست.

نوزاد یک تا دو ماهه: در این دوران که خنده و هیجانات کودک شروع می‌شود الگوی خواب منظم‌تر می‌شود و طولانی‌ترین دوره خواب 4تا6 ساعت می‌باشد که بیشتر بعد از ظهرهاست تا شب. دراین دوران طولانی‌ترین بیدار باش 2 ساعت است و بعد از آن خسته می‌شود و می‌خوابد. لطفا به این نیاز کودک احترام بگذارید چون اگر بچه را زیاده از حد بیدار نگهداریم تا خسته‌تر شود و راحت‌تر بخوابد نتیجه عکس حاصل می‌شود. در این صورت کودک برای خواب مقاومت می‌کند و ترشح هورمون‌های خاص موجب بیداری شبانه کودک می‌شود.

نوزاد سه تا چهار ماهه: در این دوران سه‌چهارم خواب کودک در شب‌ها است و روزها با سه بار چرت زدن سپری می‌شود. در این دوران چرخه روز و شب کودک پایدارتر می‌شود اما هنوز نظم ندارد و نمی‌توان برنامه مشخصی برایش تعیین کرد. در این دوران کودک اجتماعی‌تر شده و تمایل بیشتری به بازی دارد به این دلیل درمقابل خواب شب مقاومت می‌کند.

نوزاد چهار تا هشت ماهه: در این دوران است که باید الگوی خواب سالم را در کودک بوجود آورد. از آنجایی‌که در این دوران الگوی خواب کودک به بزرگسالان شباهت بیشتری پیدا می‌کند توجه کنید که به نیازهای خواب کودکتان حساس باشید و سبک زندگی خود را با او هماهنگ کنید. اگر تا دیر وقت بیدارید و او را هم بیدار نگه می‌دارید این یک عادت غلط است و کم خوابی برایش نهادینه می‌کنید که درست به اندازه سو تغذیه برای کودک مضر است. به همین دلیل برای کودک خود الگوی خواب منظمی ‌در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید. بچه‌ها ممکن است در این سن صبح‌ها زود بیدار شوند و دوباره بخوابند. کودکان شش ماهه حدود دو تا سه ساعت چرت روزانه دارند که معمولا اولین چرت آنها حدود 9 تا 10 صبح است و یک ساعت طول می‌کشد. چرت بعدی 12 ظهر است و یک تا دو ساعت طول می‌کشد و چرت عصرگاهی بین سه تا پنج بعد از ظهر متغیر است و مدت زمان متفاوتی دارد. محققان توصیه می‌کنند هیچ گاه نگذارید کودک بعد از سه بعد از ظهر بخوابد در عوض شب او را زودتر بخوابانید.

نوزاد 9 تا 12 ماهه: کودک شب‌ها 10تا12 ساعت می‌خوابد و دو بار در روز چرت می‌زند دیگر به شیرخوردن شبانگاهی نیاز چندانی ندارد. با توجه به اینکه در این دوران سومین چرت روزانه حذف می‌شود ممکن است شب‌ها زودتر بخوابد. البته این مسئله بسته به کودک فرق می‌کند. جالب اینست که در این سن اگر فقط 20 دقیقه درمقدار خواب او تغییر اتفاق نیفتد بر روی رفتار او اثر زیادی دارد. هرگز بخاطر یک خواب کامل شبانه چرت بچه را حذف نکنید چون این عمل باعث خستگی و بد خلقی او شده و کودک شب سخت تر و بامقاومت می‌خوابد و تا صبح چند بار بیدار می‌شود.

کودک یک تا سه سال: در این دوران چرت صبحگاهی او حذف می‌شود و فقط یک بار در روز آن هم برای یک ربع تا دو ساعت چرت می‌زند. این تغییر گاهی باعث دردسر می‌شود چون برای بعضی کودکان یک بار چرت زدن کافی نیست و دو بار چرت زدن هم زیاد است. اگر چنین کودکی دارید شب او را کمی‌ زودتر بخوابانید تا استراحت کافی داشته باشد و از خیر چرت صبحگاهی او بگذرید. اگر بچه‌های 21 تا 36 ماهه فقط یک بار چرت روزانه احتیاج دارند که بین 1 تا 5/3 ساعت متغیر است. این کودکان معمولا بین 7 تا 9 شب می‌خوابند و بین 6 تا هشت صبح بیدار می‌شوند. برای کودکانی به این سن بهتر است خواب شبانه ون چرت آنها منظم باشد اما خیلی هم در این موارد سخت گیری نکنید چون نتیجه عکس می‌دهد.

کودک 3 تا 6 ساله: معمولا دراین دوران کودکان نه شب به بسترمی‌روند و حدود شش تا هشت صبح بیدار می‌شوند. اکثر بچه‌ها در سن سه سالگی هنوز چرت روزانه دارند ولی تا سن پنج سالگی این چرت کوتاه تر و یا حذف می‌شود. در این دوران هم توجه به نیاز خواب کودک از واجبات است. مهدکودک یا کلاس‌های ورزشی یاو… گاهی باعث حذف چرت عصرگاهی می‌شود. دراین صورت باید برنامه خواب شبانه بچه را تغییر دهید (مثلا او را زودتر بخوابانید) و هیچوقت به اصرار چرت روزانه او را حذف نکنید. توجه کنید که خواب تاثیر زیادی بر خلق‌وخوی کودک می‌گذارد. کم خوابی باعث بروز مشکلات رفتاری مثل حالت تهاجمی، تدافعی، عدم پذیرش شرایط، رفتار متضاد و مخالف و گاهی بیش فعالی می‌شود.

کودک 7 تا 12 سال: در این سنین ب توجه به فعالیت‌های اجتماعی مدرسه و غیره زمان خواب شبانه دیرتر می‌شود و به حدود ساعت هشت تا 10 شب می‌رسد. مقدار خواب هم بین 9 تا 12 ساعت در شبانه روز متغیر است. توجه کنید دراین سنین هنوز میزان خواب کافی برای کودک اهمیت ویژه‌ای دارد و کم خوابی باعث خواب آلودگی روزانه کودک می‌شود و ضعف درسی به همراه دارد.

منبع : ebtekarnews